Месец: м.г

Инспекцискиот Сoвет заедно со инспекциксите служби, Министерство за информатичко општество и администрација, меѓународнини донатори и секако со директна поддршка од Владата и Вицепремиерот Николовски  интензивно работеше на разивање на системот е-инспектор со кој треба да се поддржат сите активности од постапките во инспекциските служби, да се дигитализира работа на инспекторите и да се обезбеди директен електронски пристап до податоците кои се неопходни во инспекциската постапка од различни државни инситуции , како на пример Централен регистар, Агенција за вработуваљње , Царинска управа.

Со  дигитализацијата на  инспекциската постапка всушност се воведуваат новини особено во фазата на  планирањето на надзорите, односно каде и кога ќе се врши надзорот, но исто така се обезбедува и автоматко генерирање на записниците и решенијата кои произлегуваат  од оваа постапка.

За да може сето ова да функцинира беше неопходно да се изготват голем број на документи кои произледуваат од Законот за инспекциаки надзор а тоа се:

– повеќе од 200 Листи за проверка ( Чек листи) кои задолжително ќе се користат при редовните надзори, како и

– 28 Методологиите за процена на ризик ,  во кои се утврдени критериумите за определнување на степенот на ризик на субјектите на надзор во однос на почитување / непочитување на законските обврски.

На овој начин, во иднина, со полнење на базата на податоци со информации за субјектите на надзор добиени од претходните надзори, во смисла дали и кои законски обврски ги исполниле или не ги исполниле, системот ќе биде во можност да ги класифицира субјектите на надзор на високо, средно и ниско ризични субјекти и во зависност од степенот на ризик соодветно автоматски ќе се планираат надзорите.

Со Е-Инспектор се прават промени и при  распределбата на надозорите, односно распределбата на надзорите/предметите до инспекторите ќе биде исто така автоматизирана и ќе се врши согласно одредени критериуми  како што се обемот, сложеноста и тежината на надзорот, и  нивото и искуството на инспекторите.

Исто така, преку овој софтвер и неговото приклучување кон платформата за интероперабилност, инспекторите  ќе можат лесно и брзо да ги добијат сите податоци од другите институции кои им се неопходни за да можат квалитетно и навремено да ја спроведат и завршат инспекциската постапака, со што ќе се намали и притисокот кон стопанствениците во однос на обезбедувањето на потребните податоци.

Овој софтвер за почеток ќе го користат 3-те инспекциски служби кои имаат најголем број на субјекти на надзор и од приватниот, но и од јавниот  сектор, а тоа се пазарната, трудовата и управната инспекција. До крајот на годинава  вонредните надозри кои ќе се вршат од страна на овие 3 инс служби  ќе бидат водени преку системот Е-Инспектор, а веќе од јануари 2022 , откако ќе се донесат годишните планови за работа за 2022 и месечни планови за работа за јануари 2022, инспекторите ќе отпочнат да ги водат и редовните надзори преку овој систем.

Овие инспекторати веќе располагаат со соодветна хардверска опрема/лаптопи за сите инспектори, кои се обезбедија преку меѓуинституционална соработка на Инспекциски совет и Државниот завод за статистика.

Во 2022 година ќе се отпочне со доразвивање на софтверот со цел да се овозможи пристап и на уште 13 државни инспекторати, а за  2023 година се планира пристап и за сите преостанати инспекциски служби.

На 9ти и 10ти ноември 2021 година во Тирана се одржа работна средба помеѓу претставници од Инспекцискиот совет и Европската банка за обнова и развој (ЕБРД), канцеларија во Тирана.

Целта на оваа средба беше формализација на активностите за понатамошно продолжување на соработката помеѓу Инспекцискиот совет и ЕБРД, во насока дигитализацијата и автоматизацијата на инспекциската постапка и работењето на инспекциските служби.

Соработката помеѓу Инспекцискиот совет и Европската банка за обнова и развој (ЕБРД) започна во ноември 2019 година со отпочнување на реализација на Проектот – Поддршка за подобрување на ефективноста на инспекциите во Република Северна Македонија.

Целта за отпочнување на оваа соработка беше потребата за олеснување на имплементацијата на новото усвоено законодавство (Законот за инспекциски надзор и подзаконските акти кои произлегуваат од него), а во функција на поддршка на реформата на инспекцискиот систем во земјата, како и  подобрување на ефикасноста и координацијата на инспекциските служби под надлежност на Инспекцискиот совет, со крајна цел намалување на товарот и трошоците за деловните субјекти.

Во рамки на првата фаза од Проектот, која заврши заклучно со декември 2020 година, се реализираа следните активности:

• се изработија 90 листи за проверка – дел од постапката за спроведување на редовен инспекциски надзор, како и уште 90 листи за проверка изработени од страна на инспекциските служби но во рамки на проектната поддршка;
• се изработија 15 Методологии за проценка на ризик за 15 – те инспекторати – дел од постапката за планирање на инспекцискиот надзор;
• се изработија тренинг наставни програми, за обука на кандидатите за инспектори и професионално усовршување на инспекторите, согласно програмите кои ги донесува Инспекцискиот совет и сите материјали се преведоа и на албански јазик;
• се креираше ЛМС платформа за електронско учење за кандидатите за инспектори и постојните инспектори;
• се изработија осум електронски обуки кои беа поставени на платформата за потребите на кандидатите и инспекторите;
• се изработи база на испитни прашања за полагање на испитот за стекнување на статус на инспектор;
• се подобри и надгради веб страницата на Инспекцискиот совет;
• се изврши обука за обучувачи на триесет инспектори кои се дел од Ростер листата за обучувачи инспектори и
• се одржаа голем број на обуки за инспекторите.

Втората фаза од Проектот, која започна во декември 2020 година, а со реализација треба да заврши во декември 2021 година, преставува продолжување на веќе започнатите процеси и активности од првата фаза. Согласно новонастаната состојба со Ковид вирусот, каде како можност беше исклучено одржувањето на обуките за кандидатите и на инспекторите на класичен начин во училница, поради што единствена можност во изминатиот период беше одржување на обуките online преку ЛМС системот. Новите околности наметнаа потреба од електронско доразвивање на веќе подготвените наставни програми и нивно адаптирање за обука преку ЛМС системот.

Така, во рамки на оваа фаза реализирани се следните активности:

• преадаптирани/ажурирани осумте постоечки пакети за обука (согласно Програмата за интерактивна обука за стекнување со лиценца за инспектор);
• развиени на 11 нови пакети за обука согласно Програмата за генерички обуки за постојните инспектори (напредна програма/напредно ниво);
• подготвените наставни програми (8+11) се преведени на албански јазик;
• изработени се 13 методологии за проценка на ризик за 13-те преостанати инспекциски служби;
• изработени се 8 (интерактивни) + 11 (генерички) SCORM курсеви за самоучење на македонски и албански јазик, кои се поставени на ЛМС платформата.

Со оглед дека ЕБРД ја препозна сериозноста на нашата држава и на Инспекцискиот совет во поглед на неговата целосна вклученост и желба за што побрзо финализирање на веќе започнатите реформски процеси за целосно електронизирање на инспекциската постапка, во завршна фаза се преговорите за продолжување на Проектот, односно започнување на третата фаза – Проширување на поддршката за инспекциските реформи во Република Северна Македонија – Изработка на модули за е-инспектор за спроведување на инспекцискиот надзор за 13 инспекциски служби.

Целта на третото продолжување на соработката е всушност воспоставување на ефективен механизам за контрола со кој ќе се намали секое субјективно влијание на инспекторите при вршењето на нивните контроли, односно при спроведување на инспекцискиот надзор.